آشنایی با سیستم و نظام آموزشی کانادا
کیفیت خوب نظام آموزشی کانادا در بخش آموزش ابتدایی و عالی همواره در بین کشورهای مختلف دنیا زبانزد بوده است. سیستم آموزشی کانادا تفاوت خیلی زیادی با بسیاری از کشورهای دیگر ندارد و تقریبا دانش‌آموزان در این کشور در قالب یک چرخه تحصیلی مشخص پایه‌های مختلف را طی می‌کنند تا به آموزش عالی برسند. آنچه باعث شده است نظام تعلیم و تربیت در کانادا نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر برتری داشته باشد، بودجه‌های کلانی است که دولت‌های مرکزی و مسئولان ایالتی برای مسئله آموزش صرف می‌کنند. همین مسئله باعث شده است که تکنولوژی آموزشی در کانادا نسبت به بسیاری از کشورهای دنیا فاصله معناداری داشته باشد. در این مطلب قصد داریم تا به بررسی نظام آموزشی کانادا بپردازیم. با ما همراه باشید.
نظام آموزشی کانادا
کانادا به‌عنوان دومین کشور پهناور در دنیا بعد از روسیه شناخته می‌شود. در این کشور 10 ایالت وجود دارد و در مجموع سه اقیانوس اطلس، آرام و منجمد شمالی آن را احاطه کرده‌اند. طبیعی است که وسعت سرزمینی این کشور باعث ایجاد تفاوت‌های فرهنگی مختلف در بین بخش‌ها گوناگون این کشور شود. در نتیجه دولتمردان کانادا بخشی از تصمیم‌گیری‌ها در خصوص سیستم آموزشی کانادا را به ایالت‌ها واگذار کرده‌اند. هدف از این کار آن است که تفاوت‌های فرهنگی باعث می‌شود که نیاز بخش‌های گوناگون کشور به آموزش موضوعات و مباحث درسی یکسان نباشد. با این وجود تفاوت‌ها بین ایالت‌های مختلف خیلی زیاد نیست و وجوه مشترک زیادی نیز بین آن‌ها وجود دارد.
معمولا بچه‌ها از سن یک تا شش سالگی به انتخاب والدین باید دو سال را در مهد کودک بگذرانند. بعد از آن کلاس اول به‌صورت اجباری است که معمولا در شش سالگی دانش‌آموزان وارد این پایه تحصیلی می‌شوند. بسته به ایالت‌های مختلف معمولا آموزش و پرورش کانادا بین 11 تا 12 پایه تحصیلی دارد. در این حالت نیز دانش‌آموزان تا 16 سالگی در آموزش و پرورش حضور دارند. در ادامه دانش‌آموزان می‌توانند تصمیم بگیرند که به تحصیل ادامه دهند یا خیر. در صورت تصمیم به ادامه تحصیل در کانادا، نظام آموزشی کانادا دو گزینه دانشگاه یا کالج را پیش روی آن‌ها قرار می‌دهد.
مقاطع تحصیلی در کانادا
اگرچه مقاطع تحصیلی در کانادا از ایالتی به ایالت دیگر متفاوت است، اما به طور کلی دانش‌آموزان در کانادا باید تا 16 سالگی به مدرسه بروند. معمولا سیستم آموزشی کانادا در این بخش به چهار سطح تقسیم می‌شود که عبارت‌اند:
1. پیش دبستانی
پیش دبستانی مقطع تحصیلی قبل از ابتدایی است که در آن کودکان با سن بین 4 تا 5 سال مشغول به تحصیل می‌شوند. اینکه تحصیل در پیش دبستانی در کانادا اجباری است یا خیر، بستگی به ایالتی دارد که در آن ساکن هستید. به‌عنوان مثال دو ایالت نیوبرانزویک و نوا اسکوشیا، گذراندن پیش دبستانی اجباری است. در حالی که در سایر ایالت‌ها این مقطع کاملا به‌صورت اختیاری در نظر گرفته شده است.
در ایالت‌های مختلف پیش دبستانی‌ها به‌صورت دولتی، خصوصی یا فدرال اداره می‌شوند. البته معمولا سال اول پیش دبستانی در اکثر این مراکز رایگان است. البته در سیستم آموزشی مدارس کانادا به‌خصوص در ایالت‌های مانند کبک با شناسایی خانواده‌های کم برخوردار یا خانواده‌هایی که دارای فرزندان معلول هستند، خدمات آموزشی ویژه‌ای ارائه می‌شود.
در مقطع پیش دبستانی سرفصل درسی مصوبی وجود ندارد. به طور کلی هدف آماده‌سازی افراد برای حضور در مقطع ابتدایی است و این مهم از طریق آموزش حروف الفبا، مهارت شمارش اعداد، موسیقی، خواندن ابتدایی متن و ارتباطات اجتماعی محقق می‌شود.
2. ابتدایی
نظام آموزشی کانادا در تمام ایالت‌ها، حضور افراد از مقطع ابتدایی در مدرسه را اجباری کرده است. مقطع ابتدایی از سن 6 یا 7 سالگی آغاز می‌شود و معمولا تا 11 یا 12 سالگی ادامه پیدا می‌کند. در این مقطع آموزشی معمولا در هر سال تحصیلی دانش‌آموزان یک معلم برای تمام دروس تحصیلی خود دارند. موضوعاتی از قبیل خواندن، نوشتن، ریاضیات، زبان انگلیسی یا فرانسوی، تاریخ، علوم تجربی، موسیقی، مطالعات اجتماعی، تربیت بدنی و هنر به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شود.
3. متوسطه اول یا راهنمایی
بعد از اتمام دوره شش ساله در مقطع ابتدایی، نوبت به مقطع متوسطه اول می‌رسد که در سیستم آموزش مدارس کانادا به نام راهنمایی نیز معروف است. متوسطه اول معمولا یک دوره دو ساله است که در آن دانش‌آموزان پایه‌های تحصیلی هفتم و هشتم را پشت سر می‌گذارند. در این دوره معلم‌ها به تدریج برای هر درس به‌صورت تخصصی تعیین می‌شوند. مهم‌ترین هدف از گنجاندن متوسطه اول در ساختار نظام آموزشی کانادا، آماده‌سازی دانش‌آموزان برای ورود به دوران سخت تحصیلی متوسطه دوم است.
4. متوسطه دوم یا دبیرستانی
آخرین مقطع تحصیلی در سیستم آموزش مدارس کانادا دبیرستان است که دانش‌آموزان پایه‌های تحصیلی نهم تا دوازدهم را در آن‌ها سپری می‌کنند. شرایط در این مقطع تحصیلی برای ایالت‌های مختلف با هم تفاوت دارند. در برخی از ایالت‌ها پایه یازدهم به‌عنوان آخرین سال تحصیلی دبیرستان و در برخی دیگر پایه دوازدهم آخرین پایه تحصیلی است. همچنین در برخی ایالت‌ها پایان مقطع متوسطه در 16 سالگی و در برخی دیگر نیز در سن 18 سالگی است. در مقطع متوسطه دوم آموزش‌های شغلی نیز به مباحث درسی افزوده می‌شود تا دانش‌آموزان برای بازار کار نیز آماده شوند.
شرایط تحصیل در مدارس کانادا
سن تحصیل اجباری در کانادا بسته به ایالت‌های مختلف از پنج تا هفت سالگی آغاز می‌شود. در نهایت بین 16 تا 18 سالگی ادامه پیدا می‌کند. تحصیل در سیستم آموزش مدارس کانادا اجباری است ولی افراد برای رفتن به دانشگاه یا کالج کاملا مختار هستند. دو زبان انگلیسی و فرانسوی در کشور کانادا به رسمیت شناخته می‌شود. البته در اکثر قریب به اتفاق مدارس این کشور زبان انگلیسی به‌عنوان زبان اصلی تدریس می‌شود. تنها در برخی ایالت‌های خاص مانند کبک است که تدریس زبان فرانسوی در مدارس بیشتر از زبان انگلیسی است.
ساختار نظام آموزشی کانادا فوق‌العاده نسبت به پذیرش افراد مهاجر نیز رفتار مناسبی از خود نشان می‌دهد. به‌گونه‌ای که آمارها نشان می‌دهد که از هر سه جوان بالغ در کشور کانادا، یک نفر از مهاجرانی است که در کودکی به این کشور سفر کرده و در مدارس کانادا به تحصیل پرداخته است. هیچ‌گونه سخت‌گیری خاصی برای مهاجران به‌منظور تحصیل در مدارس کانادا وجود ندارد. قانونی بودن حضور مهاجران در کانادا تنها شرط بهره‌مندی از خدمات سیستم آموزش و پرورش کانادا است.
مؤسسات آموزش عالی کانادا
بعد از اتمام دوره آموزش و پرورش کانادا، افراد اگر قصد ادامه تحصیلی در چارچوب نظام آموزشی کانادا را داشته باشند، چهار گزینه پیش روی خود می‌بینند که عبارت‌اند از:
- دانشگاه‌های دولتی یا ایالتی
- کالج‌های ایالتی
- کالج‌های خصوصی
- کالج‌های فنی حرفه‌ای
منظور از کالج در سیستم آموزشی کانادا نوعی مدرسه است که به‌صورت خاص روی مباحث تجاری یا آموزش‌های حرفه‌ای تمرکز می‌کند. دانشگاه نیز در کانادا دقیقا همان چیزی است که در تمام سیستم‌های آموزشی رایج در دنیا وجود دارد. بسیاری از مردم کانادا برای کسب آمادگی بیشتر به‌منظور حضور در دانشگاه‌ها ابتدا در کالج حضور پیدا می‌کنند و دوره‌های آموزشی در کالج‌ها را سپری می‌کنند.
ساختار آموزش عالی در کانادا تقریبا مشابه نظام آموزش عالی ایالات متحده آمریکا است و البته در بسیاری از بخش‌ها تنوع رشته‌های تحصیلی در این ساختار افزایش پیدا کرده است. دانشگاه‌ها و کالج‌ها در کانادا کاملا زیر نظر دولت و ایالت‌ها اداره می‌شوند و بخش قابل توجهی از هزینه‌های تحصیلی شهروندان کانادایی در قالب بودجه‌های دولتی یا ایالتی پرداخت می‌گردد. البته هستند کسانی که باید برای تحصیل در دانشگاه‌ها شهریه بپردازند. فعالیت‌های تحقیقاتی به‌عنوان سرفصل اصلی رشته‌های تحصیلی مختلف در دانشگاه‌های کانادا است.
شرایط تحصیل در مؤسسات آموزش عالی در کانادا
در نظام آموزشی کانادا برای حضور در دانشگاه خبری از کنکور نیست. در همین راستا چند شرط اساسی وجود دارد که البته برای ایالت‌های مختلف ممکن است با هم متفاوت باشند. این شروط عبارت‌اند از:
- داشتن مدرک دیپلم (پایان کامل دوره تحصیلات در آموزش و پرورش)
- کسب حداقل 60 از حداکثر نمره‌هایی که در طول دوره آموزش متوسطه قابل اکتساب است
- گذراندن آزمون پیش دانشگاهی PLA
شرایط فوق برای شهروندان کانادایی است. اما مهاجران نیز سهم قابل توجهی در نظام آموزش عالی کانادا دارند. شرایط پذیرش مهاجران در دانشگاه‌های کانادا کاملا وابسته به دانشگاه، رشته و مقطع تحصیلی است. با این وجود برخی از مهم‌ترین شرایط برای مهاجران در این زمینه عبارت‌اند از:
- اخذ ویزای تحصیلی کانادا از طریق سفارت این کشور
- داشتن مدرک زبان انگلیسی یا فرانسوی معتبر با کسب حداقل نمره مشخص
- شرایط تحصیلی مناسب در کشور خود (نمرات بالا، مقاله‌های علمی پژوهشی و …)
هزینه تحصیل در مقاطع مختلف تحصیلی در کانادا
مسئله مهم درباره سیستم آموزشی کانادا، هزینه‌های تحصیل در مقاطع مختلف است. برای تحصیل در آموزش و پرورش به غیر از مدارس خصوصی که هزینه شهریه آن‌ها کاملا بر عهده خود شهروندان است، در مدارس دولتی به هیچ عنوان هزینه‌ای از افراد گرفته نمی‌شود. دولت و ایالت‌ها به طور کامل هزینه‌های تحصیل دانش‌آموزان در مدارس را پرداخت می‌کنند.
درباره تحصیل در آموزش عالی مسئله کمی متفاوت است. هزینه تحصیل در دانشگاه‌ها برای شهروندان کانادایی به‌طور متوسط در هر سال تحصیلی در حدود 4524 دلار کانادا است. همچنین میانگین شهریه کالج‌ها نیز برای هر سال تحصیلی چیزی در حدود 2400 دلار کانادا در سال است.
اما داستان برای دانشجویان مهاجر کاملا متفاوت است. معمولا هزینه‌های تحصیل هر دانشجوی مهاجر در دانشگاه‌های کانادا چیزی در حدود 14000 دلار کانادا برای مقطع ارشد به ازای هر ترم تحصیلی و همچنین چیزی در حدود 25000 تا 50000 دلار کانادا برای مقطع دکترا و پست دکترا به ازای هر ترم تحصیلی است. البته دولت و ایالت‌های کانادا هر ساله مبالغ مشخصی را نیز برای اعطای بورسیه تحصیلی به دانشجویان خارجی اختصاص می‌دهند و بسته به شرایط تحصیلی دانشجویان این مبالغ بین آن‌ها توزیع می‌شود.
سایر انواع مراکز آموزشی در کانادا
در نظام آموزشی کانادا علاوه بر آن چیزی که تاکنون به آن اشاره کردیم، سه نوع مرکز آموزشی دیگر نیز وجود دارد که افراد می‌توانند به انتخاب خود در آن‌ها به تحصیل بپردازند. این مراکز آموزشی عبارت‌اند از:
1. کالج یا مدارس حرفه‌ای
مدارس حرفه‌ای تقریبا چیزی شبیه مراکز فنی حرفه‌ای هستند که در کشور ما وجود دارند. تحصیل در این مدارس کاملا اختیاری است و افراد می‌توانند بعد از دوره دبیرستان برای کسب مهارت در حرفه‌های خاص در این مدارس حضور پیدا کنند. در این مدارس زیر نظر یک مجموعه سرپرست حرفه‌ای آموزش‌های عملی در زمینه حرف مختلف را می‌گذرانید.
2. کالج و مدرسه خصوصی
در ساختار سیستم آموزشی کانادا مدارس خصوصی نیز در کنار سایر مدارس دولتی وجود دارند که هزینه‌های تحصیل در آن‌ها فوق‌العاده زیاد است. افراد به انتخاب خودشان می‌توانند در این مدارس تحصیل کنند ولی باید حتما قبل از انتخاب، در جریان هزینه‌های سنگین این مدارس قرار بگیرند. مشابه همین مسئله در خصوص کالج‌ها نیز وجود دارد. برخی از کالج‌های خصوصی نیز وجود دارند که بدون وابستگی به دولت و ایالت‌ها کار می‌کنند.
3. مدارس دینی
در کانادا مدارس دینی نیز وجود دارد که افرادی که مایل به آموزش تعالیم مذهبی (مسیحی) هستند، می‌توانند در آن‌ها ثبت‌نام کرده و به تحصیل بپردازند. در این مدارس در کنار آموزش‌هایی که در تمام مدارس دیگر داده می‌شود، آموزه‌های دینی نیز به افراد تعلیم داده می‌شود.
ویژگی های تحصیل در کانادا
تحصیل در سیستم آموزشی کانادا از چند ویژگی مهم برخوردار است که باعث شده است کانادا یکی از برترین سیستم‌های آموزشی در سطح دنیا را داشته باشد. برخی از این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
- چند فرهنگی یک مسئله کاملا پذیرفته شده در چارچوب نظام آموزشی کانادا است.
- تدریس دروس کاملا به‌صورت کاربردی و عملیاتی برنامه‌ریزی شده است.
- در نظام آموزش و پرورش کانادا از آموزش حرفه‌های شغلی غفلت نمی‌شود.
- در دانشگاه‌ها فرهنگ ارتباط متقابل بین اساتید، کارکنان و دانشجویان به بهترین شکل ممکن وجود دارد.
کلام پایانی
در این مطلب به بررسی کامل نظام آموزشی کانادا پرداختیم. کانادا با اهمیت دادن به مسئله آموزش در کشور خود توانسته است تحولات بزرگی را در بین مردم ایجاد کند و همین مسئله توجه بسیاری از مردم را در سراسر دنیا به خود جلب کرده است. بسیاری از دانشجویان که قصد مهاجرت تحصیلی به کشورهای دیگری را دارند، دانشگاه‌های کانادا را همواره در صدر درخواست‌های خود قرار می‌دهند. همچنین اگر قصد مهاجرت خانوادگی به کانادا را دارید، به هیچ عنوان نگرانی از بابت تحصیل فرزندتان به دل راه ندهید.
برای مهاجرت به کانادا باید مراحل قانونی را پشت سر بگذارید. پیمودن این مسیر بدون داشتن یک راهنمای با تجربه کار چندان آسانی نیست و معمولا به بن‌بست منتهی می‌شود. ما در مجموعه مهاجرتی ایران کانادا انواع و اقسام خدمات مورد نیاز شما برای مهاجرت به کانادا از جمله اخذ ویزای تضمینی، تمدید پاسپورت و … را با بالاترین کیفیت و در کمترین زمان ممکن ارائه می‌کنیم. طعم شیرین مهاجرت را با مجموعه مهاجرتی ایران کانادا تجربه کنید.